Pułapki diagnostyczne w chorobach z kręgu neuromyelitis optica
Michalina Jasiak-Zatońska1, Sławomir Michalak1, Wojciech Kozubski2, Alicja Kalinowska-Łyszczarz1

Choroby z kręgu zapalenia nerwów wzrokowych i rdzenia kręgowego (spektrum neuromyelitis optica, spektrum NMO) to autoimmunologiczne schorzenia ośrodkowego układu nerwowego charakteryzujące się zapalną demielinizacją, utratą aksonów oraz astrocytopatią, z towarzyszącymi ogniskami patologicznymi w mózgu i w rdzeniu kręgowym oraz z obecnością przeciwciał przeciwko akwaporynie 4 (AQP4-IgG). Rozmaite badania and chorobami z kręgu zapalenia nerwów wzrokowych i rdzenia kręgowego poszerzyły wiedzę na temat ich immunopatogenezy, przebiegu klinicznego, badań immunologicznych oraz nieprawidłowości w obrazach rezonansu magnetycznego. Jednakże w praktyce klinicznej rozpoznanie różnicowe pozostaje wyzwaniem, zwłaszcza w przypadkach seronegatywnych w zakresie AQP4-IgG. Najważniejsze zespoły kliniczne w chorobach ze spektrum NMO, czyli zapalenie nerwu wzrokowego oraz ostre zapalenie rdzenia, obserwuje się również w stwardnieniu rozsianym oraz innych chorobach demielinizacyjnych ośrodkowego układu nerwowego. Wczesna i prawidłowa diagnoza ma kluczowe znaczenie ze względu na odmienne rokowanie oraz strategie terapeutyczne w tych schorzeniach. Na przykład terapie stosowane w stwardnieniu rozsianym, w tym interferony beta, natalizumab, fingolimod oraz alemtuzumab, mogą być nie tylko nieskuteczne w chorobach ze spektrum NMO, ale nawet szkodliwe i powodować zaostrzenie choroby. Dlatego też pacjenci z klinicznym zespołem objawów neurologicznych z towarzyszącymi zmianami demielinizacyjnymi w ośrodkowym układzie nerwowym powinni przejść szereg badań diagnostycznych, z uwzględnieniem badań serologicznych [AQP4-IgG, przeciwciała przeciwko mielinowemu białku oligodendrocytów (MOG-Ab)], analizy płynu mózgowo-rdzeniowego oraz rezonansu magnetycznego mózgu i rdzenia kręgowego, a ich wyniki należy interpretować z należytą ostrożnością. Ze względu na podobieństwa kliniczne oraz stosunkowo częste błędne rozpoznania istnieje potrzeba podsumowania typowych i nietypowych klinicznych, laboratoryjnych oraz radiologicznych cech chorób ze spektrum NMO, aby unikać pomyłek diagnostycznych oraz niewłaściwego leczenia.