Wpływ poudarowych zaburzeń poznawczych na zdolność kierowania pojazdem
Agata Rost1, Emilia J. Sitek2,3, Adam Tarnowski4

Celem pracy jest przedstawienie aktualnych poglądów dotyczących wpływu poudarowych zaburzeń poznawczych na zdolność prowadzenia pojazdów oraz praktyk diagnostycznych w tym zakresie. Na wstępie krótko zaprezentowano neuropsychologiczne konsekwencje udaru mózgu. W tej części pracy skupiono się przede wszystkim na deficytach wzrokowo-przestrzennych i dysfunkcjach wykonawczych. Spośród tych deficytów zespół pomijania stronnego (nazywany też w polskim piśmiennictwie zespołem zaniedbywania połowiczego), któremu często towarzyszy anozognozja, może w największym stopniu obniżać zdolność do prowadzenia pojazdu, co z kolei stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa. Następnie omówiono podejścia do oceny sprawności kierowania pojazdem u pacjenta po udarze mózgu: ocenę w ruchu drogowym, ocenę z użyciem symulatora i badanie kliniczne skupiające się na funkcjonowaniu poznawczym. Szczegółowo opisano rolę oceny funkcji poznawczych w przewidywaniu sprawności prowadzenia pojazdu. Najodpowiedniejszym w tym kontekście testem przesiewowym wydaje się Test Rysowania Zegara, gdyż angażuje on zarówno funkcje wzrokowo-przestrzenne, jak i wykonawcze. Test Łączenia Punktów jest najpopularniejszą miarą pamięci operacyjnej w badaniach kierowców, gdyż wymaga przeszukiwania wzrokowego oraz szybkości psychomotorycznej. Do popularnych testów należy ponadto Test Figury Złożonej Reya, który angażuje zarówno funkcje wzrokowo-przestrzenne, jak i wykonawcze oraz może służyć jako miara pamięci wzrokowo-przestrzennej. W końcowej części pracy omówiono aspekty prawne z odniesieniem do praktyk stosowanych w Wielkiej Brytanii, Belgii, Szwecji i Niemczech. W Polsce brakuje szczegółowych standardów oceny zdolności do prowadzenia pojazdów u osoby po udarze mózgu.