Pierwotne stwardnienie boczne, zwyrodnieniowa choroba neuronu ruchowego o nieznanej etiologii, jest chorobą rzadką. Występuje głównie sporadycznie, mutacje genetyczne wykrywano w nielicznych przypadkach. Objawy rozpoczynają się typowo w piątej lub szóstej dekadzie życia. Pierwotne stwardnienie boczne polega na powoli postępującej dysfunkcji górnego neuronu ruchowego. Objawy kliniczne najczęściej pojawiają się najpierw w obrębie kończyn dolnych, ale choroba może się zaczynać także od zajęcia opuszki bądź wielu regionów ciała. Występują spastyczność, hiperrefleksja i niedowład. Nie stwierdza się rozlanych drżeń pęczkowych, zaniku mięśni ani objawów czuciowych. Opracowano kryteria rozpoznania, oparte na obrazie klinicznym i wynikach dodatkowych badań diagnostycznych. Rozpoznanie ustala się po wykluczeniu innych chorób. Nie ma specyficznego markera choroby, brak również skutecznego leczenia. Niektórzy autorzy sugerują, że pierwotne stwardnienie boczne przekształca się w stwardnienie boczne zanikowe, gdy pojawią się kliniczne albo elektrofizjologiczne objawy uszkodzenia dolnego neuronu ruchowego. Różni autorzy nie są zgodni, czy jest to odrębna choroba neuronu ruchowego, czy też powoli postępujący wariant stwardnienia bocznego zanikowego. Najnowsza wersja kryteriów El Escorial uznaje pierwotne stwardnienie boczne za ograniczony fenotyp stwardnienia bocznego zanikowego.