Ocena globalnych wzorców ruchowych metodą Prechtla (general movements assessment, GMsA) stosowana u dziecka w pierwszym półroczu życia umożliwia identyfikację i przewidywanie zaburzeń neurorozwojowych już na wczesnym etapie rozwoju. Celem pracy jest zaprezentowanie metody Prechtla na podstawie przeglądu zakresu literatury oraz podsumowanie wiedzy na ten temat. Praca ukazuje najważniejsze kwestie związane z procedurą badania, rzetelnością, wiarygodnością i zgodnością narzędzia oraz z jego wykorzystaniem w predykcji zaburzeń neurorozwojowych.

Diagnozę mózgowego porażenia dziecięcego stawia się najczęściej między 12. a 24. miesiącem życia dziecka, co często znacznie opóźnia wdrożenie wczesnej interwencji terapeutycznej. Jednym z narzędzi służących do wczesnej diagnostyki jest ocena globalnych wzorców ruchowych. Niniejsza praca ma na celu przedstawienie aktualnej wiedzy o zastosowaniu oceny globalnych wzorców ruchowych w predykcji wystąpienia mózgowego porażenia dziecięcego. Przeglądu piśmiennictwa dokonano zgodnie z rekomendacjami Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses Statement. 

Badanie pobudliwości nerwów obwodowych (nerve excitability study, NES) stanowi interesujące rozwinięcie klasycznej neurografii. Zasadą badania jest stymulacja nerwu długotrwałym bodźcem depolaryzującym lub hiperpolaryzującym, a następnie bodźcem testowym, który wywołuje złożony potencjał ruchowy lub czuciowy o zadanej amplitudzie.

Aktualnie brak jednoznacznych danych wskazujących na związek między szczepieniem przeciwko COVID-19 (coronavirus disease 2019) a wystąpieniem stwardnienia rozsianego. Do 31 grudnia 2021 roku opisano tylko 13 przypadków wystąpienia rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego związanych czasowo ze szczepieniem przeciwko COVID-19. W pracy przedstawiono dwa nowe opisy pacjentek, u których w krótkim czasie po szczepieniu przeciw COVID-19 wystąpiły objawy neurologiczne, a badania dodatkowe i dalsza obserwacja pozwoliły rozpoznać rzutowo-remisyjną postać stwardnienia rozsianego.  Jednocześnie zaprezentowano omówienie podobnych przypadków opisywanych w literaturze medycznej.

Pacjenci ze stwardnieniem rozsianym cechują się teoretycznie zwiększoną podatnością na infekcje, zależną od stosowania leków modyfikujących przebieg choroby. Poszczególne leki, w związku z odmiennymi mechanizmami działania, powodują zróżnicowane ryzyko. W rezultacie chorzy wymagają zindywidualizowanego podejścia do rozpoczynania nowych terapii i kontynuacji leczenia, co stało się bardzo istotne w czasie pandemii COVID-19. W artykule dokonano przeglądu rekomendacji i publikacji z ostatnich 2 lat uwzględniających zmieniające się poglądy na temat leczenia stwardnienia rozsianego w dobie pandemii COVID-19.

Szczepienia są najlepszą strategią zapobiegania większości chorób infekcyjnych, szczególnie istotną – wraz z przestrzeganiem innych zasad profilaktyki – w dobie pandemii COVID-19. Dowiedziono, że pacjenci ze stwardnieniem rozsianym mają wyższe ryzyko infekcji, a leczenie immunosupresyjne oraz immunomodulujące może jeszcze to ryzyko zwiększać. Nie znaleziono natomiast dowodów, iż szczepienia podnoszą ryzyko rozwoju stwardnienia rozsianego lub rzutu choroby. Uważa się, że chorych na stwardnienie rozsiane można bezpiecznie szczepić, a rezygnacja ze szczepień tylko z powodu rozpoznania choroby jest błędem. W artykule dokonano przeglądu zasad szczepienia chorych na stwardnienie rozsiane w zależności od rodzaju szczepionki i przyjmowanego leczenia modyfikującego przebieg choroby. Uwzględniono również zmieniające się poglądy na temat szczepionek przeciwko wirusowi SARS-CoV-2.

Usprawnianie procesu diagnostyczno-terapeutycznego i optymalne wykorzystanie zasobów w kontekście specyfiki funkcjonującego systemu opieki zdrowotnej skracają czas ustalania rozpoznania, przyspieszają rozpoczęcie leczenia i poprawiają jakość życia chorych na stwardnienie rozsiane. Bazując na doświadczeniach międzynarodowych i danych z praktyki klinicznej w Polsce, opracowano szereg wytycznych co do niezbędnych działań – od podniesienia świadomości społeczeństwa i ogółu lekarzy na temat stwardnienia rozsianego, przez zwiększenie ambulatoryzacji opieki medycznej, aż do zaproponowania modelowej sieci ośrodków sprawujących opiekę nad chorym na stwardnienie rozsiane. Wskazano na potrzebę utworzenia w Polsce sieci poradni wyspecjalizowanych w diagnostyce i leczeniu stwardnienia rozsianego (poradnie SM) oraz centrów kompleksowej diagnostyki i leczenia – ośrodków o wyższej referencyjności mających wszystkie kompetencje poradni SM, a jednocześnie pełniących funkcję konsultacyjną w trudnych przypadkach klinicznych oraz zapewniających dostęp do najbardziej zaawansowanych metod diagnostycznych i terapeutycznych. 

Ścieżka opieki nad pacjentem ze stwardnieniem rozsianym w Polsce została opracowana na podstawie danych Systemu Monitorowania Programów Terapeutycznych zgromadzonych w latach 2014‒2018 oraz raportu „NFZ o zdrowiu. Stwardnienie rozsiane”. Stwierdzono, że pierwszy kod rozpoznania stwardnienia rozsianego (G35 wg ICD-10) w około 90% przypadków był nadawany przez neurologa, najczęściej w trakcie hospitalizacji na oddziale neurologicznym. Następnie pacjent pozostawał zazwyczaj pod opieką poradni neurologicznej. Czas oczekiwania – po pierwszorazowym nadaniu kodu G35 – na kolejne świadczenia w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej (neurologia) i oddziale neurologicznym wynosi ponad 100 dni. Pacjenci przed postawieniem diagnozy G35 najczęściej zgłaszali się z pierwszymi objawami choroby do poradni neurologicznej i okulistycznej oraz byli kierowani prawdopodobnie z tych poradni na rezonans magnetyczny. Analiza danych Systemu Monitorowania Programów Terapeutycznych wykazała, że mediana czasu od wystąpienia pierwszych objawów do postawienia diagnozy SM wynosiła 7,4 miesiąca, a mediana czasu od ustalenia rozpoznania do włączenia leczenia modyfikującego przebieg choroby w programie lekowym I linii – 14,82 miesiąca.

U dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym występuje szereg nieprawidłowości ograniczających ich mobilność. Zaburzenia te klasyfikujemy na poziomie struktury i funkcji oraz aktywności według Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia. Autorzy większości badań dotyczących samodzielnej mobilności pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym skupiali się głównie na analizie zaburzeń chodu. Celem niniejszej pracy był przegląd piśmiennictwa ukierunkowany na analizę biegu w grupie dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym. 

Celem pracy jest przedstawienie aktualnych poglądów dotyczących wpływu poudarowych zaburzeń poznawczych na zdolność prowadzenia pojazdów oraz praktyk diagnostycznych w tym zakresie. 

Celem badania była analiza zmiany terapii lekami wpływającymi na naturalny przebieg choroby u pacjentów z postacią rzutowo-remisyjną stwardnienia rozsianego. Badanie jednoośrodkowe o charakterze obserwacyjnym obejmowało retrospektywną ocenę danych pacjentów z rzutowo-remisyjną postacią stwardnienia rozsianego, otrzymujących leczenie wpływające na naturalny przebieg choroby w ramach programów lekowych refundowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. 

W licznych badaniach wykazano skuteczność terapii poznawczo-behawioralnej w leczeniu różnych zaburzeń psychicznych. Autorzy artykułu omawiają dostępne piśmiennictwo na temat zastosowania i skuteczności tej terapii – zarówno w klasycznej formie, jak i w nowszych podejściach („trzecia fala”) – w grupie pacjentów z uszkodzeniami mózgu i leczonych metodami zabiegowymi. Prezentują publikacje opisujące zastosowanie terapii poznawczo-behawioralnej w leczeniu osób po urazach czaszkowo-mózgowych, z procesami rozrostowymi w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, krwawieniami wewnątrzczaszkowymi czy malformacjami naczyniowymi.