Przydatność przesiewowej diagnostyki stanu psychicznego osób z izolowanymi uszkodzeniami móżdżku
Krzysztof Jodzio
Cel pracy: Zbadano diagnostyczną przydatność wybranych metod przesiewowej oceny zaburzeń psychicznych u pacjentów z uszkodzeniami móżdżku. Poszukiwano odpowiedzi na pytanie, które metody przesiewowe umożliwiają szybkie wykrycie dysfunkcji wykonawczych. Materiał i metoda: W badaniach wzięło udział 25 chorych z izolowanym uszkodzeniem móżdżku. Posłużono się zestawem trzech popularnych metod: Krótką Skalą Oceny Stanu Umysłowego, testem rysowania zegara i Krótką Skalą Psychopatologiczną Overalla. Ponadto badanie walidacyjne (badanie trafności) uwzględniało dwa wyniki Testu Sortowania Kart z Wisconsin i Testu Interferencji Nazw i Kolorów Stroopa. Diagnostyczną trafność metod przesiewowych jako niezależnych predyktorów wyników w Teście Sortowania Kart oraz Teście Interferencji Nazw i Kolorów, zdefiniowanych jako zmienne zależne, oceniono za pomocą analizy regresji wielozmiennowej. Wyniki: Rezultaty uzyskane przez większość pacjentów w Krótkiej Skali Oceny Stanu Umysłowego świadczą o lekko bądź bardzo lekko osłabionym funkcjonowaniu poznawczym, co ilustruje wartość średnia 26,84 ± 3,44. Jednak u trzech chorych (12% grupy) deterioracja osiągnęła stopień typowy dla otępienia. Nieprawidłowy wynik w teście zegara uzyskały dwie osoby. W profilu klinicznym określonym za pomocą Krótkiej Skali Psychopatologicznej przeważały zaś wybiórcze objawy o charakterze bardziej nerwicowym niż ściśle psychotycznym – w postaci silnego zaabsorbowania stanem własnego zdrowia, napięcia uczuciowego i objawów lękowo- -depresyjnych. W świetle analizy regresji wielokrotnej jedynie Krótka Skala Oceny Stanu Umysłowego i Krótka Skala Psychopatologiczna okazały się istotnymi i niezależnymi predyktorami dysfunkcji wykonawczych. Przydatność diagnostyczna testu zegara była bardzo ograniczona. Wnioski: Niektóre techniki przesiewowej oceny stanu psychicznego osób po uszkodzeniu móżdżku są przydatne zarówno jako wskaźniki ogólnego stopnia deterioracji, jak i detektory specyficznych zaburzeń funkcji poznawczych i wykonawczych.