Przekaźnictwo histaminergiczne w narkolepsji typu 1 – implikacje terapeutyczne
Mariusz Siemiński
Narkolepsja typu 1 (narkolepsja z katapleksją) jest chorobą objawiającą się nadmierną sennością dzienną, niekontrolowanym zasypianiem, epizodami katapleksji (nagłej utraty napięcia mięśniowego), halucynacjami hipnagogicznymi i hipnopompicznymi oraz porażeniem przysennym. Ze względu na swój przebieg kliniczny w znacznym stopniu ogranicza ona funkcjonowanie pacjentów. Celem artykułu jest przedstawienie aktualnych danych dotyczących transmisji histaminergicznej w narkolepsji typu 1 oraz jej klinicznych implikacji. Zasadniczą przyczyną narkolepsji typu 1 jest niedobór podwzgórzowego neuroprzekaźnika oreksyny/hipokretyny. Aktualne możliwości terapeutyczne, obejmujące stosowanie leków psychostymulujących i antykataplektycznych, są ograniczone i wiążą się z istotnymi działaniami niepożądanymi. W ostatnich latach zwrócono uwagę na rolę transmisji histaminergicznej w kontroli rytmu okołodobowego oraz w przebiegu narkolepsji. Neurony histaminergiczne istotnie modyfikują działanie neuronów hipokretynowych w kontroli rytmu okołodobowego. Efektem tych poszukiwań było wprowadzenie do badań klinicznych odwrotnego agonisty receptora H3R – pitolisantu. Lek ten okazał się skuteczny w terapii senności dziennej i katapleksji u pacjentów z narkolepsją typu 1. Sukces badań klinicznych wykorzystujących pitolisant pokazuje potencjał terapeutyczny tkwiący w interwencjach w zakresie transmisji histaminergicznej. Lek wpływający na transmisję histaminergiczną – pitolisant – skutecznie redukuje objawy narkolepsji typu 1. Jest jednocześnie lekiem bezpiecznym, bez potencjału uzależniającego. Dzięki jego odkryciu istotnie poszerzył się wachlarz możliwości terapeutycznych w narkolepsji typu 1.