Statystyczne, patofizjologiczne i kliniczne aspekty związku między stwardnieniem rozsianym i osteoporozą
Tomasz Grzegorski1, Jacek Losy2,3
W ostatnim czasie znacznie wzrosła liczba publikacji dotyczących stanu zdrowia kości w stwardnieniu rozsianym, jak również możliwej roli witaminy D w etiologii wspomnianej jednostki chorobowej. Jednakże związek między stwardnieniem rozsianym i osteoporozą w dalszym ciągu nie jest szeroko omawiany wśród klinicystów. Celem naszego artykułu poglądowego jest przedstawienie kluczowych aspektów wspomnianej korelacji oraz opcji terapeutycznych. Wiele faktów z zakresu statystyki przemawia za tym, że związek między omawianymi dwoma chorobami występuje. Rozpowszechnienie cech charakterystycznych dla obrazu klinicznego osteoporozy, takich jak złamania patologiczne, zmniejszenie mineralnej gęstości kości oraz niskie stężenie witaminy D w surowicy, jest większe wśród chorych na stwardnienie rozsiane. Może to być wyjaśnione licznymi, wspólnymi dla stwardnienia rozsianego i osteoporozy, obszarami i ścieżkami patofizjologicznymi. Ich przykładem są funkcje różnych mediatorów odgrywających rolę w patogenezie obu chorób, rola witaminy D oraz działania niepożądane leków stosowanych w terapii stwardnienia rozsianego. Niestety, do tej pory nie powstały uniwersalne wytyczne dotyczące postępowania w sytuacji współwystępowania stwardnienia rozsianego i osteoporozy. W takich przypadkach rekomendowane są wytyczne Narodowego Instytutu Zdrowia i Klinicznej Doskonałości Zjednoczonego Królestwa oraz Narodowego Towarzystwa Osteoporozy. Największe znaczenie mają odpowiednia suplementacja witaminy D i wapnia, zaprzestanie palenia, zmniejszenie spożycia alkoholu i zwiększenie aktywności fizycznej. Istnieje silna potrzeba rozpowszechnienia znajomości tego zagadnienia wśród klinicystów. Lepsze jego rozumienie może doprowadzić do stworzenia wytycznych uwzględniających aspekty diagnostyczne i terapeutyczne.