Wprowadzenie: Celem pracy była ocena zaburzeń lipidowych u pacjentów z zawrotami głowy. Materiał i metody: Badania przeprowadzono na grupie 918 chorych, w tym 598 kobiet i 320 mężczyzn, w wieku 18–83 lat (średnia wieku 55±0,5), leczonych w latach 2009–2011 w Klinice Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej z Zespołem Pracowni Audiologicznych i Foniatrycznych Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. WAM w Łodzi z powodu zawrotów głowy. U wszystkich chorych przeprowadzono szczegółowy wywiad, badanie przedmiotowe otolaryngologiczne, otoneurologiczne. Każdy pacjent był konsultowany neurologicznie, okulistycznie i internistycznie oraz miał wykonywane USG naczyń doczaszkowych, tomografię komputerową odcinka szyjnego kręgosłupa i głowy w celu wykluczenia schorzeń organicznych ośrodkowego układu nerwowego. Przeprowadzono także badania laboratoryjne, takie jak stężenie cholesterolu całkowitego, triglicerydy, frakcję cholesterolu LDL i HDL oraz stężenie glukozy w surowicy krwi. Wyniki: W grupie 918 pacjentów z zawrotami głowy u 539 (58,71%) miały one pochodzenie ośrodkowe, a u 379 chorych (41,28%) charakter mieszany, w tym u 366 kobiet (67,90%) rozpoznano zawroty pochodzenia ośrodkowego, a u 232 (61,21%) typu mieszanego. Spośród 320 mężczyzn (34,78%) z zawrotami głowy u 173 (32,09%) stwierdzono zawroty pochodzenia ośrodkowego, a u 147 (38,78%) typu mieszanego. Analizując stężenia frakcji lipidów u badanych, odnotowano podwyższone wartości cholesterolu całkowitego u 67,03% z nich, w tym u 71,34% mężczyzn i 64,76% kobiet. Podwyższone stężenia frakcji cholesterolu LDL zaobserwowano u 51,57% pacjentów, w tym u 54,83% mężczyzn i 49,83% kobiet. Frakcja HDL cholesterolu u większości chorych (61,99%) była w normie. Również stężenie triglicerydów u większości badanych (u 69,45%) nie odbiegało od normy, podobnie jak stężenie glukozy (u 59,25% mężczyzn oraz 67,78% kobiet). Wnioski: Zaburzenia lipidowe, zwłaszcza cholesterolu całkowitego i frakcji LDL w surowicy krwi, mogą być jedną z przyczyn zawrotów głowy.

Wprowadzenie: Długookresowe badania stwardnienia rozsianego (SM) udowodniły spadek umieralności (U) w Europie i USA. Celem badania jest wykazanie związku między zmniejszeniem U na SM i rozpowszechnieniem palenia papierosów (PP) w Polsce. Metoda: Badania oparto na 10 272 chorych na SM (M – 4367, K – 5905), którzy zmarli w latach 1982–2008. Przeciętne, roczne, surowe współczynniki U (SWU) oraz dostosowane do płci współczynniki U (DPWU) w SM na 100 000 ludności skorelowano z rocznymi współczynnikami rozpowszechnienia (WR) PP na 100 mieszkańców w ogólnej populacji i 2 podpopulacjach. Dane uzyskano z Głównego Urzędu Statystycznego oraz z Centrum Onkologii w Warszawie. Wyniki: SWU, DPWU wśród M i K na SM były istotnie wyższe w latach 1982–1995: 1,33 (SD 0,07), 1,19 (SD 0,13), 1,47 (SD 0,07) niż w latach 1996–2008: p=0,000006, p=0,0002, p=0,0008. WR PP obniżyły się w latach 1982–2008 w ogólnej populacji (p=0,000003) i wśród mężczyzn (p=0,0000004), lecz nie wśród kobiet (p=0,127). SWU i DPWU wśród M z SM wykazały wysoką korelację z WR PP w latach 1982–2008; r=0,673, p=0,0006 i r=0,774, p=0,0001. Nie stwierdzono korelacji DPWU wśród K z SM i WR PP: r=0,369, p=0,0910. Wniosek: Spadek U na SM miał związek z rzadszym PP w ogólnej populacji i wśród mężczyzn, lecz nie wykazał asocjacji w podpopulacji kobiet w latach 1982–2008 w Polsce.

Wstęp: Padaczka jest jedną z najczęstszych chorób układu nerwowego. Ze względu na częstość występowania stanowi istotny problem kliniczny z punktu widzenia medycyny ratunkowej. Cel pracy: Analiza retrospektywna przypadków pacjentów leczonych na SOR-ze i innych oddziałach Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. M. Kopernika w Łodzi (WSS im. M. Kopernika w Łodzi) z powodu padaczki w okresie 2005–2009 roku. Materiał i metoda: Analizę przeprowadzono, opierając się na dokumentacji medycznej. Badano takie parametry, jak: wiek i płeć pacjentów, pora dnia i rok przyjęcia do szpitala, rodzaj padaczki, czas hospitalizacji oraz śmiertelność. Wyniki: Oceniono 2434 pacjentów (982 kobiety i 1452 mężczyzn) w przedziale wiekowym od 1 miesiąca do 97 lat (średnia wieku 44,80±19,97 roku), u których przyczyną hospitalizacji był napad padaczki. W ciągu doby najczęściej napady padaczki obserwowano w godzinach popołudniowych (12:00–17:59 – 803 przypadki, 33%), następnie w godzinach przedpołudniowych (6:00–11:59 – 775 przypadków, 32%), w ciągu roku – najczęściej w lipcu (n=233; 10%), następnie w styczniu i kwietniu (n=228; 9% dla każdego miesiąca). Wnioski: W badanej grupie chorych napady padaczkowe odnotowywano najczęściej w godzinach porannych 9:00–10:59 oraz w lipcu. Powyższe wyniki wskazują, że może istnieć sezonowość występowania napadów padaczkowych zarówno w cyklu dobowym, jak i rocznym.

U około 6–10% chorych z padaczką, u których stosowano różne kombinacje leków przeciwpadaczkowych, mimo systematycznego leczenia nadal występują napady. Są to chorzy z tzw. padaczką lekooporną. Autorzy przedstawiają możliwości chirurgicznego leczenia takich osób. Potencjalnymi kandydatami do takiego leczenia padaczki są też chorzy z napadami częściowymi prostymi z precyzyjnie określonym ogniskiem padaczkorodnym, którego usunięcie jest możliwe i nie spowoduje powstania u pacjenta tzw. ubytków neurologicznych. W pracy omówiono techniki diagnostyczne pozwalające zlokalizować ognisko padaczkowe w mózgu (EEG z możliwościami długotrwałego monitorowania: Holter, wideometria, telemetria; cyfrowe EEG: rezonans magnetyczny, SPECT, PET, elektrokortykografia). Przedstawiono także rodzaje zabiegów neurochirurgicznych wykonywanych w celu leczenia padaczki: zabiegi resekcyjne (lobektomia, lezjonektomia, hemisferektomia, rozległa resekcja wielopłatowa), zabiegi rozłączeniowe (kallozotomia) oraz zabiegi neurostymulacyjne (stymulacja nerwu błędnego, głęboka stymulacja mózgu). Autorzy uważają, że w pewnych określonych przypadkach chorych z padaczką niepoddającą się leczeniu farmakologicznemu są to skuteczne metody leczenia.

Wiadomo, że pacjenci z zaburzeniami lękowymi uzyskują tylko częściową odpowiedź na stosowaną farmakoterapię i wymagają leczenia uzupełniającego. Głównymi lekami w terapii zaburzeń lękowych są selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI) oraz benzodiazepiny. Niestety wielu chorych nie osiąga zadowalającej odpowiedzi na to leczenie lub doświadcza znaczących objawów ubocznych. Z tego względu farmakoterapia zaburzeń lękowych stanowi aktywne pole do badań, a obecne ich wyniki sugerują potencjalną skuteczność leków przeciwpadaczkowych w terapii tych zaburzeń. Do leków wykazujących działanie redukujące objawy lękowe należy tiagabina, selektywny inhibitor zwrotnego wychwytu GABA. Kwas γ-aminomasłowy (GABA) jest najważniejszym hamującym neurotransmiterem w ośrodkowym układzie nerwowym. Istnieją dowody, że GABA jest zaangażowany w etiologię zaburzeń lękowych, ale może być również skuteczny w ich leczeniu. Działanie tiagabiny polega na presynaptycznym blokowaniu transportera GAT-1, dzięki czemu ułatwiona zostaje neurotransmisja GABA. Ostatnie badania sugerują, że tiagabina z uwagi na ów mechanizm może wykazywać właściwości przeciwlękowe przy jednoczesnych umiarkowanych działaniach niepożądanych obejmujących między innymi zawroty, bóle głowy oraz nudności. Badania dowiodły skuteczności tiagabiny w terapii uogólnionych zaburzeń lękowych, stresu pourazowego, jak również ataków paniki. Korzystny wpływ leczenia tiagabiną dotyczy zarówno przypadków stosowania jej w monoterapii, jak i w leczeniu uzupełniającym u pacjentów, którzy nie odnieśli satysfakcjonującej poprawy po wcześniejszej typowej terapii przeciwlękowej

Wprowadzenie: Celem pracy była ocena wpływu relaksacji poizometrycznej na napięcia mięśniowe u chorych z zawrotami głowy typu szyjnego. Materiał i metody: Badania przeprowadzono na grupie losowo wybranych 100 chorych, w tym 65 kobiet w wieku 20–76 lat i 35 mężczyzn w wieku 20–73 lat, leczonych w Klinice Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. WAM w Łodzi. Pacjentów podzielono na 2 grupy: I – badaną, liczącą 50 chorych z zawrotami głowy pochodzenia szyjnego, II – porównawczą, składającą się z 50 zdrowych osób, bez zawrotów głowy. U wszystkich chorych przeprowadzono szczegółowy wywiad, badanie przedmiotowe otolaryngologiczne, otoneurologiczne, fizykalne oraz rutynowe badania laboratoryjne. Każdy chory był konsultowany neurologicznie, okulistycznie i internistycznie oraz miał wykonywane USG naczyń doczaszkowych, tomografię komputerową odcinka szyjnego kręgosłupa i głowy. U wszystkich pacjentów zastosowano indywidualnie dobrany cykl ćwiczeń, uwzględniający dotychczasowy przebieg choroby oraz ewentualne przeciwwskazania, obejmujący relaksację poizometryczną mięśni okołokręgosłupowych w odcinku szyjnym przez okres 2 miesięcy. Obiektywna ocena skuteczności zastosowanej terapii odbywała się (przed rozpoczęciem terapii oraz po 2 tygodniach, po miesiącu i po 2 miesiącach) za pomocą liniowych pomiarów czynnego zakresu ruchomości szyjnego odcinka kręgosłupa oraz siły mięśniowej według testu Lovetta w skali punktowej i oceny zawrotów głowy według kryteriów Silvoniemiego. Wyniki: Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że pod wpływem kompleksowych ćwiczeń w grupie badanej nastąpiła znaczna poprawa ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa oraz siły mięśniowej. Wnioski: Zarówno w badaniach obiektywnych (pomiar ruchomości czynnej szyjnego odcinka kręgosłupa oraz siły mięśniowej), jak i subiektywnych (ocena wg kryteriów Silvoniemiego) wykazano u większości chorych (82,3%) całkowite ustąpienie lub znacznego stopnia zmniejszenie nasilenia zawrotów głowy pochodzenia szyjnego.

Limbiczne zapalenie mózgu (limbic encephalitis, LE) zostało opisane po raz pierwszy w 1960 roku jako zespół kliniczno- -patologiczny występujący u osób dorosłych. Przypadki nieinfekcyjne mają zazwyczaj charakter zespołu paranowotworowego i są wiązane głównie z rakiem drobnokomórkowym płuc. Na tle infekcyjnym powodują wirusy opryszczki pospolitej. Opisano również związane z chorobami autoimmunologicznymi nieparanowotworowe warianty LE (non-paraneoplastic limbic encephalitis, NPLE), w których obserwuje się obecność przeciwciał skierowanych przeciwko antygenom błony komórkowej. Ostatecznie na podstawie obrazu klinicznego, zmian w obrazie tomografii rezonansu magnetycznego (TRM), braku guza i długofalowej obserwacji chorych wyodrębniono grupę innych NPLE, w których nie stwierdza się wymienionych przeciwciał. Przypadki te nie były poprzedzone objawami ostrej infekcji gorączkowej, a wiodącym symptomem wariantu są skroniowe napady padaczkowe. Nieparanowotworowe warianty LE są przykładem potencjalnie odwracalnych wariantów LE. W artykule przedstawiono przypadek LE u 62-letniego mężczyzny, u którego w wieku 60 lat rozwinęły się postępujące zaburzenia pamięci, orientacji i nastroju oraz napady padaczkowe ogniskowe przechodzące w obustronny napad drgawkowy. Badanie TRM uwidoczniło w obrazach T2-zależnych i sekwencji FLAIR patologiczny wzrost intensywności sygnału przyśrodkowych części obu płatów skroniowych. W surowicy krwi nie stwierdzono przeciwciał onkoneuronalnych. Badania dodatkowe pozwoliły z wysokim prawdopodobieństwem wykluczyć obecność nowotworu. Rozpoznano NPLE, którego koncepcję wydaje się umacniać wyraźna poprawa funkcjonowania intelektualnego oraz regresja zmian w badaniu TRM po wdrożeniu sterydoterapii. Brak pewnych kryteriów rozpoznania NPLE nakazuje kilkuletnią katamnezę, obejmującą regularną kontrolę neurologiczną oraz nadzór onkologiczny pacjentów, u których wstępne badania w kierunku nowotworu wypadły ujemnie.