Wskazania do leczenia operacyjnego w ostrej fazie udaru mózgu
Waldemar Brola, Małgorzata Fudala
Udar mózgu jest stanem nagłym wymagającym szybkiej diagnostyki i terapii. Podstawowym postępowaniem w ostrej fazie udaru mózgu wciąż pozostaje leczenie zachowawcze, które należy prowadzić w warunkach pododdziału udarowego. Najlepsze efekty daje leczenie trombolityczne, ale mimo dostępności trombolizy dożylnej jedynie 10% pacjentów w najlepszych polskich ośrodkach jest leczonych rekombinowanym tkankowym aktywatorem plazminogenu (rt-PA). W skali kraju odsetek ten nie przekracza bariery 1%. W ostatnich latach dynamicznie rozwija się neurologia interwencyjna, której głównym celem jest zabiegowe leczenie niedokrwiennego udaru mózgu. Jej zakres działania obejmuje trombolizę dotętniczą, mechaniczną rekanalizację tętnic (embolektomię), endarterektomię, remodeling, angioplastykę i stentowanie tętnic w ostrym okresie udaru niedokrwiennego. Brak jest jednak wiarygodnych badań potwierdzających ich skuteczność. Zgodnie z Wytycznymi Grupy Ekspertów Narodowego Programu Profilaktyki i Leczenia Chorób Układu Sercowo-Naczyniowego POLKARD interwencja neurochirurgiczna wskazana jest w nielicznych sytuacjach. Leczenie chirurgiczne zalecane jest jedynie w szczególnych przypadkach udaru niedokrwiennego (złośliwy zespół tętnicy środkowej mózgu, rozległy zawał móżdżku) oraz w niektórych przypadkach krwotoku mózgowego. Leczenie operacyjne krwotoku ogranicza się do chorych z powierzchownie położonym krwiakiem bez zajęcia jąder podstawy oraz przypadków z szybko narastającymi zaburzeniami świadomości i pogłębiającym się deficytem neurologicznym. Osobnym zagadnieniem jest leczenie krwotoku podpajęczynówkowego związanego z malformacją tętniczo-żylną, gdzie zakres wskazań do operacji neurochirurgicznych jest znacznie większy. Chirurgiczne zamknięcie pękniętego tętniaka jest metodą z wyboru.