Badanie pobudliwości nerwów – sposób oceny patofizjologii chorób obwodowego układu nerwowego
Grzegorz Witkowski, Szymon Owsiak, Halina Sienkiewicz-Jarosz
Badanie pobudliwości nerwów obwodowych (nerve excitability study, NES) stanowi interesujące rozwinięcie klasycznej neurografii. Zasadą badania jest stymulacja nerwu długotrwałym bodźcem depolaryzującym lub hiperpolaryzującym, a następnie bodźcem testowym, który wywołuje złożony potencjał ruchowy lub czuciowy o zadanej amplitudzie. Analiza natężenia bodźca testowego stosowanego w warunkach przewlekłej depolaryzacji bądź hiperpolaryzacji włókna pozwala ocenić zmiany pobudliwości nerwu. Badaniu poddawany jest nerw pośrodkowy, możliwe jest dokonanie oceny pobudliwości włókien czuciowych lub ruchowych. NES to jedyny sposób na zbadanie funkcji kanałów jonowych błony włókna nerwowego in vivo. Na wyniki badania wpływają elementy zlokalizowane we wspomnianej błonie: potencjałozależne kanały jonowe – sodowe i potasowe, ATP-aza sodowo-potasowa, a także stopień mielinizacji włókna oraz koncentracja elektrolitów w środowisku zewnątrz- i wewnątrzkomórkowym. Wynikiem NES jest seria złożonych parametrów pobudliwości nerwu obwodowego, takich jak zależność między bodźcem a progiem pobudzenia, reobaza, chronaksja włókna, elektrotonus progowy, reaktywacja po potencjale czynnościowym. NES pozwala zbadać patofizjologię uszkodzenia włókien nerwowych w różnych schorzeniach obwodowego układu nerwowego: w genetycznie uwarunkowanych polineuropatiach, chorobach neurozwyrodnieniowych czy metabolicznych. Badanie jest bardzo czułe – m.in. w polineuropatii cukrzycowej uwidacznia zmiany pobudliwości już w okresie przedobjawowym. Może też być wykorzystywane do monitorowania leczenia polineuropatii metabolicznych i polekowych oraz do poszukiwania obwodowych markerów kanałopatii ośrodkowego układu nerwowego.